Waar vrijwel alle grote Nederlandse dierentuinen het dit jaar laten afweten als het op grote investeringen aankomt, is dat in ZooParc Overloon wel anders. Het Brabantse dierenpark ontwikkelt al jaren in rap tempo met toevoegingen van nieuwe verblijven, diersoorten en themagebieden. De klap op de vuurpijl in deze reeks vernieuwingen moet deze zomer het nieuwe Afrikaanse themagebied Ngyuwe worden, met plek voor bijna twintig diersoorten. ZooFlits kreeg een uitgebreide rondleiding op de bouwplaats.
“Dit moet volgende week af zijn.” Steven van den Heuvel, zoologisch manager van de dierentuin, wijst op de bouwplaats naar een houten geraamte op een betonnen fundering. Aan de rand van het park, bijna tegen de omheining op de parkgrens, wordt er volop aan de constructie gewerkt. “Dit wordt een Afrikaans café en een slagerij. Hier gaan we het verhaal over bushmeat (vlees dat afkomstig is van de jacht op wilde dieren) vertellen. Sommige dieren die in Ngyuwe komen worden hierdoor bedreigd.”
Het lijkt nog niet veel voor te stellen, maar toch heeft Van den Heuvel er vertrouwen in dat het gebouw volgende week afkomt. Het is exemplarisch voor de stijl waarin moederbedrijf Libéma – waar ook Beekse Bergen, AquaZoo Leeuwarden en Eindhoven Zoo onder vallen – bij nieuwbouwprojecten te werk gaat. In zeer korte tijd worden bouwprojecten aangekondigd en uit de grond gestampt, terwijl dat bij andere dierentuinen soms jaren kan duren. “Er lopen nu zo’n 25 mensen op de bouw. Het is nu druk, maar het moet ook in de zomer af zijn.”
Het in aanbouw zijnde Afrikaanse dorpje is ook direct het startpunt van het gebied Ngyuwe, dat volledig zal draaien om de natuur van de tropische delen van Afrika. Naast het café en de slagerij komt er ook een nagebootste brommerwinkel, boothuis en oude aggregaat om de sfeer van een Afrikaanse dorpje verder op te roepen. Tientallen meters verderop, nadat bezoekers een bruggetje zijn overgestoken, moet de omgeving helemaal veranderen. “Hier willen we het idee wekken dat je uit de bewoonde wereld gaat en de jungle inloopt”, legt Van den Heuvel uit. Om dit effect te creëren werkt men vakkundig om bestaande grote heggen en metershoge bamboestruiken heen, zodat deze intact blijven.
Okapi’s
Bezoekers passeren in het dorpje meteen het eerste verblijf in Ngyuwe: het buitenverblijf voor de okapi’s. Het is de grootste diersoort voor het gebied, die pas deze week officieel werd aangekondigd. “Er is heel veel vraag naar okapi’s in Europese dierentuinen. We moesten nog op de definitieve bevestiging van het EEP (Europees fokprogramma, red.) wachten.” Als alternatief werd ook de minder zeldzame bongo antilope overwogen. “Maar we zijn heel trots dat we als ZooParc nu okapi’s mogen gaan houden”, aldus Van den Heuvel. Hij weet nog niet uit welke dierentuinen de okapi’s zullen komen, al is wel al bekend dat het voorlopig alleen mannen zullen zijn.
Bijzondere diersoorten
Naast de okapi’s komen er opvallend veel andere onbekende en zeldzame diersoorten naar Ngyuwe. Daarmee lijkt men door te gaan met een kleine koerswijziging in de Libéma-dierentuin. De afgelopen tien jaar werd er immers vooral geïnvesteerd in grote aansprekende diersoorten, zoals leeuwen, tijgers en giraffen. “We zien in dat we niet alleen maar dat soort dieren willen houden. We kiezen nu voor zoveel mogelijk EEP-soorten met een ‘kwetsbare’ of ‘bedreigde’ status volgens het IUCN (International Union for Conservation of Nature, red.). Ook moet er een duidelijk educatief of conservatieverhaal bij te vertellen zijn”, vertelt de zoologisch manager. In zijn functie was hij grotendeels verantwoordelijk voor de selectie van de diersoorten voor het nieuwe gebied.
De okapi’s krijgen twee buitenperken en een separatie. Ze worden in het gebied gecombineerd met Kirk’s dikdik antilopen en zeer zeldzame geelrugduikers, die nog nergens in Nederland te zien zijn. Daarbij komt er in de buurt een grote volière met Afrikaanse vogels waar de dikdiks, duikers en okapi’s ook gehouden kunnen worden. “In verband met de schuwheid van de duikers en vogelgriep lopen bezoekers niet door de volière heen, maar kunnen ze via ramen naar binnen kijken. Een kijkpunt verderop in het gebied moet het wel laten lijken alsof je er echt in staat”, aldus Van den Heuvel.
Ook aan de koude Nederlandse wintermaanden is gedacht. Zo krijgen de okapi’s, duikers en dikdiks beschikking over twee grote groepsstallen en kleinere nachtverblijven in een tropische kas, waarvan in ieder geval de constructie al bijna af lijkt. De gevels staan overeind, de ramen zitten erin. Bezoekers kunnen straks in een kleine binnenruimte via ramen in de groepsstallen kijken. Ook de vogels kunnen ’s winters binnen verblijven in aparte volières achter de schermen.
Mannengroep
Wie denkt dat het gebied daarmee compleet is, heeft het mis. Schuin tegenover de kas komen buitenverblijven voor dwergnijlpaarden en sitatoenga’s. Een ander groot buitenverblijf – waar nog niet veel van te zien is – wordt het thuis van penseelzwijnen, drils en brazzameerkatten. Ook dit is opnieuw een unieke combinatie, waarvan de soorten volgens Van den Heuvel verschillende uitdagingen met zich meebrengen. Zo krijgen de penseelzwijnen toegang tot slechts een deel van het buitenperk, zodat ze niet alle planten zullen slopen. De brazzameerkatten woonden eigenlijk al elders in de dierentuin. “Maar binnen het EEP is er een overschot aan mannen.” De dierentuin gaat meehelpen dit probleem op te lossen, door in ieder geval hun eigen jonge mannelijke brazzameerkatten op te vangen. “We gaan in Ngyuwe daarom een mannengroep houden en de familiegroep blijft waar ze nu zitten”, legt hij uit.
Tropische kas
De nijlpaarden, sitatoenga’s, apen en zwijnen krijgen binnenverblijven in nóg een kas. Deze wordt groter dan de andere en moet een belangrijke nieuwe overdekte locatie van de dierentuin worden, waardoor ZooParc ook steeds aantrekkelijker wordt om bij slecht weer te bezoeken. Hoe de kas ingedeeld gaat worden, wordt tijdens deze fase van de bouw steeds duidelijker. Er is al een grote vijver voor de nijlpaarden gegraven, en verduistering in een ander gedeelte van het complex wijst erop dat daar verschillende nacht- en binnenverblijven komen.
Hoewel het nu nog niet zichtbaar is, belooft Van den Heuvel dat de kas het gevoel van een Afrikaans regenwoud zal oproepen. Zo zijn de Senegal galago’s (nachtactieve halfapen) en Afrikaanse kwaststaartstekelvarkens via een grote grot straks te bekijken. Verder komen er veel tropische planten, muurschilderingen en kunstrotsen om het nu nog steriele complex verder te verhullen. Voor de kunstrotsen schakelt het park een artiest uit Engeland in. Er komen geen dieren los in het bezoekersgedeelte te leven. In terrariums verspreid door het gebouw zullen wel kikkers, gekko’s en schorpioenen te zien zijn.
Tekening
Met de vele nieuwe verblijven zullen er in Ngyuwe in totaal negentien diersoorten gehuisvest worden. Wie goed naar een eerder gepubliceerde tekening van het gebied kijkt, ziet in het Afrikaanse dorpje nog een kleine volière. De bouw van dit verblijf is vooralsnog uitgesteld, laat Van den Heuvel weten. Ook op een ander ingetekend verblijf aan de linkerzijde van het gebied zullen bezoekers tot waarschijnlijk volgend jaar moeten wachten. De diersoorten die daarin moeten komen, zouden tevens geen deel uitmaken van Ngyuwe, legt Van den Heuvel uit. Met de huidige investering is al ruim twee miljoen euro gemoeid.
25-jarig jubileum
Dat de middelgrote Brabantse dierentuin het megalomane project Ngyuwe kan realiseren, is niet zomaar. Buiten dat met de vernieuwing het 25-jarige jubileum van de dierentuin wordt gevierd, gaat het de Brabantse dierentuin voor de wind, aldus Van den Heuvel. ZooParc trekt ieder jaar ruim 200.000 bezoekers en moet het ook steeds meer van de Duitse markt hebben. “Een derde van onze bezoekers komt uit Duitsland.” In de buurt van Overloon vinden bezoekers vooral ‘betonnen’ stadsdierentuinen zoals Zoo Duisburg en Zoo Krefeld. “We merken dat Duitsers de groene aanleg erg kunnen waarderen, daar onderscheiden wij ons echt in”, legt hij uit. Het park is de afgelopen jaren verder op deze toestroom ingericht. Zo bevatten de borden altijd uitgebreide Duitse vertalingen.
Opening
De bouw van het gebied loopt volgens Van den Heuvel op schema. Ook veel diersoorten die naar het gebied moeten komen, zijn al vanuit fokprogramma’s toegewezen. Na keuringen door de dierentuincommissie van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), hoopt de dierentuin het gebied in juli te kunnen openen.
